Deustuko Unibertsitateak eta Banco Santanderrek Eragin Zientifiko eta Soziala duten Deustuko Unibertsitatea-Santander Ikerketa Sarien XIX. edizioko sariak banatu dituzte gaur, maiatzak 23. «Perspectiva de género en adicciones comportamentales» (Genero ikuspegia portaera adikzioetan) ikerlanak lortu du lehen saria eta accesita, berriz, «Diagnóstico y estrategias de sucesión de las Pymes de Gipuzkoa para garantizar la generación de riqueza sostenible en el territorio (DESUGI)» (Gipuzkoako ETEen diagnostikoa eta ondorengotza estrategiak lurraldean aberastasun jasangarria sortzea bermatzeko (DESUGI)) izenekoak. Sariak Banco Santanderren babesa du, Santander Universidades-en bitartez.
Santanderrek lankidetza egonkorra du Deustuko Unibertsitatearekin, Santander Universidades-en bitartez, 2004az geroztik, hainbat ekimen akademiko bultzatzeko, ikasleen, irakasleen eta ikertzaileen aurrerabidean laguntzeko. Hala, besteak beste, honako jarduera hauek babesten ditu: nazioarteko mugikortasuneko beka programak, ikerketa lana Deusto-Santander Sariaren bidez, eta unibertsitateko ekintzailetza, hainbat proiekturekin, hala nola, «creaction!»
Ikerketa fokalizatzea
Deustuko Unibertsitateko errektore Juan Jose Etxeberriak gogora ekarri eta eskertu du Santanderrek sari hauekin emandako laguntza, «kalitate zientifikoa azpimarratzeaz gain, berariazko ekarpena egiten baitute, gizarte ongizatean». Izan ere, azken hamarkadetan, ikerketak gizartean duen eraginarekiko kezkak gero eta garrantzi handiagoa du unibertsitate munduan. «Gure unibertsitatean, ezagutza gizartearen zerbitzura jartzeko konpromiso handia dugu», adierazi du errektoreak, eta, ildo horretatik, aurreratu du ikastetxeak prozesu bikoitz bat izango duela langai.
Alde batetik, ikerketa lau arlo nagusitan ardaztuta: «eraldaketa digitala», «trantsizio ekologikoa», «osasuna, ongizatea eta gizarte-kohesioa», eta «demokrazia pluralak eta inklusiboak». Laurek krisi historikoak jasotzen dituzte, gizartearen eta ekosistemen etorkizuna jokoan dagoen krisi historikoak. Horrela, Juan Jose Etxeberriaren aburuz, ikerketa indartu nahi da, kalitatea eta gizarte eragina hobetzeko, Deustuko Unibertsitateak egiten duen ekarpen esanguratsua identifikatzeko, taldeen arteko lankidetza sustatzeko, prestakuntza aukera berriak sortzeko eta ikerketa jarduera RIS3 Euskadirekin, Zientzia eta Teknologiaren Euskal Planarekin, Jesusen Lagundiaren lehentasun apostolikoekin, Europako Batzordearen lehentasunekin eta 2030 Agendarekin lerrokatzeko.
Gainera, Deustuk pertsonak jarri nahi ditu horren guztiaren erdigunean, diziplinarteko ikuspegia sustatzeko eta eragile sozial, ekonomiko eta politikoekin lankidetzan aritzeko. Gure ezagutzak berritu eta ekintzailetza bultzatu nahi dugu, gure jardueren eragina ahalik eta handiena izan dadin.
Aldi berean, Unibertsitatea nazioarteko proiekzioa hedatzen ari da, Europako Unibertsitateen Aliantzaren (UNIC) barruko lankidetzetan aurrera eginez. Aliantza hori «Engaged Research» eredua garatzen ari da, lurraldeko ikerketa sustraitzen duena, dituen beharrei eta potentzialtasunei helduz, eta beste eragile batzuekiko lankidetza sustatuz. Izan ere, erronka horri gogo biziz ekin nahi dio Deustuko Unibertsitateak, unibertsitatean «gizartean eragina duen ikerketak ibilbide garrantzitsua duelako, sariaren azken edizioan saritutako lanek erakusten duten bezala».
Aurtengo edizioan, bi ikerlanek gizartean bereziki garrantzitsuak diren gaiak jorratzen dituzte, hala nola substantziarik gabeko adikzioak hautematea eta esku hartzean genero ikuspegia txertatzea, eta familia-enpresek eta ETEek Gipuzkoan duten eginkizun garrantzitsua, lurraldean aberastasun jasangarria sortzeko». Eta, bertan, ikerketa lanaz gain, «gizarte ekintzarako eta eraldaketarako urrats sendoa ematen dute», zehaztu du. Hitzaldi osoa.
Bestalde, Santander-Universidades-eko presidenteak, Matías Rodríguez Inciartek, azaldu du «unibertsitateei laguntzea gizartearen garapenean ekarpena egiteko erarik zentzuzkoena» iruditzen zaiela. «Izan ere, uste osoa dugu gaur egungo gizarteak dituen erronkei (gizarte, ingurumen, demografia edo ekonomia mailakoei) unibertsitateak emango diela erantzuna, zientziak eta ikerketak».
Ekitaldian Javier Arellano Ikerketa eta Nazioarteko Harremanetako errektoreordeak hartu du parte eta Banco Santanderren aldetik hauek egon dira: Matías Rodríguez Inciarte, Santander Universidades-eko presidentea; Carlos Prieto, Euskadiko lurralde zuzendaria; Miriam Gil, Santander Universidades-eko Hitzarmen eta Mezenasgoko zuzendaria; eta Silvia Santamaría, Santanderrek Deustuko Unibertsitatean duen sukurtsaleko zuzendaria.
Gizonen eta emakumeen adikzioak
Gaur egun, badakigu adikzioek emakumeei zein gizonei eragiten dietela, nahiz eta tradizioz gizonezkoen aisialdiko kontutzat hartu izan den. Horregatik, nahasmendu horri buruz hitz egiten dugunean, askotan, eredu androzentrikoaz ari gara, gainerakoekin alderatzeko, kontuan hartu gabe bi sexuen artean faktore diferentzial asko egon daitezkeela. Ana Isabel Estévezek zuzendutako «Perspectiva de género en las adicciones comportamentales» ikerketa proiektuak fenomeno horretan sakontzen du, gero eta gehiago baitira bi sexuek ezaugarri eta agerpen kliniko berberak ez dituztela erakusten duten ikerketak.
Tradizioz, adikzio kontzeptuak substantzien kontsumoak eragindako mendekotasuna jasotzen zuen. Azken urteotan, mendekotasuna sortzen duten eta pertsonen bizitzan eragin larria izan dezaketen zenbait jokabide daudela onartu da, hala nola jokoarekiko, bideojokoekiko, Internetekiko, gizarte sareekiko, mugikorrarekiko, erosketa konpultsiboarekiko mendekotasuna eta mendekotasun emozionala, besteak beste. Jokabide adikzio horiek substantzien mendekotasunekiko analogia dute, eta funtsezko ezaugarria hau da: ondoez klinikoki esanguratsua eragiten duen eta pertsonarentzat zein beren ingurunearentzat ondorio negatiboak eragiten dituen jokabide baterako bultzadari aurre egiteko ezintasuna.
Portaera adikzioen artean, jokoarekiko nahasmendua izan da «Manual diagnóstico y estadístico de los trastornos mentales» eskuliburuaren 5. edizioan (DSM-5; APA, 2013) jaso den lehena. También la 11ªedición de la Clasificación Internacional enfermedades (CIE-11; OMS, 2019) ha aceptado la adicción a los videojuegos como adicción comportamental. Hala ere, portaera adikzio horiei buruzko ikerketak oso mugatuak dira oraindik, are gehiago, mendekotasun arazoak dituzten emakumeen ezaugarriak aztertzen dituztenak. Egitate bat da bi sexuen arteko desberdintasunak elementu biologiko, psikologiko eta sozialen konbinazioaren emaitza direla eta, beraz, funtsezkoa dela nahasmendu hori hautematean eta esku-hartzean genero ikuspegia txertatzea.
Ana Isabel Estévez zuzendariaz gain, ikertaldeko kideak Paula Jauregui, Laura Macía, Janire Momeñe, Nerea Etxaburu, Milena López eta Itziar Gandarias dira.
Gipuzkoako ETEen jarraipena
Gipuzkoako ETEek lurraldean aberastasun jasangarria sortzeko izan dezaketen zeregin garrantzitsuari balioa ematea da «Diagnóstico y estrategias de sucesión de las Pymes de Gipuzkoa para garantizar la generación de riqueza sostenible en el territorio (DESUGI)» lanaren helburua. Ikerketaren abiapuntua Gipuzkoako enpresa-sarearen ezaugarri diren enpresa txiki eta ertain horien garrantzi eztabaidaezina da, baita lurraldean, esparru ekonomikoan, gizartean eta ingurumenean duten eragina ere. Ildo horretan, enpresa txiki eta ertainak aberastasuna sortzeko iturri dira berez, eta horrek aukera ematen du espazio lehiakorra, jasangarria eta gizarte-mailan aurreratua garatzeko.
Garrantzitsuak izan arren, ikerketak egiaztatzen du oso gutxi dakigula enpresa horiei buruz. Aniztasun handiko enpresak dira eta horrela, inguruan diharduten atzerriko multinazional handiak aurki ditzakete; beste batzuk kultura kooperatiboaren barruan kokatzen dira; eta familia enpresa batzuk ere badira, tamaina eta nazioarteko esposizio jakin bat lortu ondoren, kasu askotan, Gipuzkoako ETE sare baten bidez antolatzen dute beren enpresa proiektua lurraldean.
Horri gehitu behar zaio, batzuetan, lehenengo belaunaldi ekintzaile baten ondoren, enpresa txiki eta ertainak belaunaldi aldaketan daudela, eta horrek kalteberatasun handia eta jarraitzeko zailtasuna dakartzala. Badira, halaber, enpresak, oso lehiakorrak izanik, kanpoko inbertitzaileentzat bereziki erakargarriak direnak. Horrek deserrotzea eta, ondorioz, lurraldeari kalte handia eragin diezaioke epe ertain eta luzera.
Ildo horretatik, azterlanak bi helburu nagusi ditu: Alde batetik, lurraldean deserrotzeko edo ez jarraitzeko arriskua diagnostikatzea (saltzeko, ixteko edo jarraitzeko arriskua) eta horren eragina. Eta, bestetik, transmisio estrategietan lehen sorta bat planteatzea, bai familiako ETEentzat, bai familiakoak ez direnentzat, lurraldean erabakitzeko botereari eusteko eta, horrela, aberastasuna sortzen jarraitzea bermatzeko, negozioen iraunkortasuna bermatuko duten transmisioen eta enpresa portaeren bidez.
DESUGI taldea Cristina Aragonek (zuzendaria), Cristina Iturriozek eta Itziar Navarrok osatzen dute.
Deja un comentario