Ziklo biogeokimikoa ulertzea -organismoen eta haien ingurunearen artean karbonoa, nitrogenoa eta oxigenoa bezalako elementuak trukatzea eta eraldatzea barne hartzen duena- funtsezkoa da. Testuinguru horretan, AZTIk, 2024az geroztik, BIGFIS proiektuaren esparruan, ozeanoetako zirkulazioak fitoplanktoneko elikagaien ekoizpena sostengatzen duten funtsezko ziklo horietan nola eragiten duen aztertzen duen ikerketa bat koordinatzen du.
Gipuzkoako Foru Aldundiak finantzatzen du proiektua, eta itsaspeko bi planeagailu autonomo berritzaile erabiltzen ditu, glider izenarekin ezagutzen direnak, sentsore aurreratuekin hornituak. Gailu hauek euskal kostaldea zeharkatzeko gai dira ozeanoetako prozesu biogeokimikoak arakatzeko, eta dagoeneko existitzen den behaketa-sareari datuak ematen dizkiote, klima aldaketak itsas ekosistemetan duen eraginaren jarraipena egiten laguntzen duelarik. Informazio honek, inguruan dauden sateliteen edo bestelako behaketa-plataformen behaketekin batera (adibidez, maiztasun handiko radarrak eta ainguraketa-buiak), fisikaren eta biogeokimikaren arteko harremana hobeto ulertzen laguntzen du, ekosistema horietan duen inpaktua hobeto ezagutu ahal izateko.
“Ur-zutabeko aldaketa biogeokimikoak monitorizatzeko lana konplexua da, baina gure glider-ei esker, neurketa zehatzak eta zabalak har ditzakegu, 1.000 metro arteko sakoneran eta 1.000 kilometro baino gehiagoko distantzian, hilabete bat edo biko aldietan”, azaldu du Ivan Manso AZTIko itsas teknologietan aditu eta proiektuaren koordinatzaileak.
Gainera, gailu hauek ingurumenean gutxieneko eragina dute, erabateko isiltasunean jarduten baitute eta flotagarritasunean aldaketak eginez mugitzen baitira, zerra-hortz formako ibilbideak eginez. “Azalera ateratzen diren bakoitzean, bildutako datuak transmititzen dituzte eta hurrengo mugimenduetarako jarraibideak jasotzen dituzte”, gehitu du Mansok.
Glider-ak perspektiba paregabea eskaintzen dute, fisika ozeanikoaren eta ziklo biogeokimikoaren arteko elkarrekintza ilustratzen duen hiru dimentsioko informazioa emanez. Planeagailuek uraren tenperatura eta gazitasuna neurtzeko sentsore hidrografikoak dituzte. Gainera, horietako batek sentsore osagarriak ditu oxigeno, uhertasun, klorofila, disolbatutako materia organiko eta nitratoen kopuruak neurtzeko. Besteak arrain pelagikoen bankuak detekta ditzake ekosonda bati esker.
Behaketa-sare aurreratu baten osagarria
Gailu hauek Euskadiko behaketa-sare aurreratua aberasteaz gain, laginketa zaileko tokietan estaldura espazio-denboral zabaleko datuak ere ematen dituzte. Sare honen barruan daude OBSERVAMAR Bizkaiko Golkoko Klima Aldaketaren Itsas Behatokia eta EuskOOS Ozeanografia Operazionaleko Sistema, AZTIk Euskalmeten lankidetzarekin kudeatzen duena. Sistema honek itsasoaren egoerari buruzko datuak ematen ditu denbora errealean, euskal kostaldetik hasi eta itsas barruko 150 kilometrora arte.
BIGFIS proiektuak urtebeteko iraupena du, eta Gipuzkoako Foru Aldundiaren laguntza du, Gipuzkoako Zientzia, Teknologia eta Berrikuntza Sareari Laguntzeko Programaren bidez.
Deja un comentario